Nawras Altaky maakte muziek in vluchtelingenkamp Moria om mensen uit hun overlevingsmodus te halen
In maart van dit jaar componeerde Nawras Altaky een liedje voor de campagne #SOSMoria. De politiek kwam niet in actie en er voltrok zich recent een grote ramp in dit vluchtelingenkamp. Wij spraken hier met hem over, maar vooral over zijn leven als muzikant dat door kleine beslissingen en toevallige gebeurtenissen tot bloei kwam. Met zijn band Dyar wil hij onderwerpen vertalen naar muziek en woorden en deze overbrengen naar de twee culturen waar hij deel van uitmaakt. Recht uit zijn hart.
Een kleine stap kan een groot verschil maken
Toen Nawras net in Nederland woonde was hij niet zichzelf. Zonder zijn vertrouwde oed voelde hij zich losgekoppeld van dat wat hem dierbaar is: muziek. Het is dan ook niet gek dat, juist vanaf het moment dat hij weer begon met zingen, er een wending kwam in zijn leven.
Hij werd uitgenodigd voor een diner speciaal voor vluchtelingen. Tot dat moment had hij dergelijke uitnodigingen hardnekkig geweigerd. Nawras wilde absoluut niet het label ‘vluchteling’ opgeplakt krijgen. Deze keer ging hij toch en zong er zelfs een liedje. Tegen het einde van het diner kwam er een oude man naar hem toe, Sami Issa. Hij nodigde Nawras uit om bij hem thuis wat te drinken en te roken.
Daar ontmoette hij twee mannen die de twee beste oedspelers van Nederland bleken te zijn: Nizar Rohana en Haytham Safia en via hen kreeg hij zelf weer een oed. Die was weliswaar kapot, maar wist hij zelf te maken. Nawras begon eindelijk weer met spelen en leerde veel van Nizar. “Het is fascinerend hoe klein en tegelijkertijd hoe groot een stap kan zijn. Alles ging open voor me die dag, allemaal door één beslissing”, zegt hij nog altijd vol verwondering.
Hoe Nawras zijn liefde voor muziek ontdekte
Hij ontdekte dat hij zingen leuk vond toen hij in de vijfde klas zat. In de provincie waar hij opgroeide, was een grote kampeerplaats waar hij een leidende rol had. Dat betekende dat hij veel liedjes en slogans moest kennen. Door te zingen ontdekte hij dat dit een manier is om je emoties te uiten. Als kind was het laten zien van emoties voor hem niet vanzelfsprekend en als leider mocht hij die niet tonen. “Je moet dan serieus zijn.”
Hij begon steeds meer te zingen. “Bijvoorbeeld in de douche”, lacht hij. Toch had hij nooit gedacht muzikant te worden. “Nou, heel misschien toen ik nog een kind was”, geeft hij toe. Thuis had Nawras een videoband met daarop een Bollywood-film waar hij als kind naar keek. In Disco Dancer speelt een kleine jongen die graag zingt en gitaar speelt. De hoofdrolspeler wordt veel gepest en moet enorm zijn best doen om zich te bewijzen in de muziek. Uiteindelijk, na veel tegenslag slaagt hij daarin. Nawras: “Dat gaf me het idee dat een muzikant een soort held is.”
Een bijzondere, eerste ontmoeting
Nawras heeft altijd in zijn hoofd gehad dat hij een oed wilde leren bespelen. Tot zijn vijftiende kwam dit er niet van. Hij was sportief, deed succesvol aan kickboksen en speelde voetbal. Dat de beslissing van zijn zeven jaar oudere broer om een oed te kopen zijn wens uit zou laten komen, had hij niet gedacht. Een toevallige gebeurtenis had hier veel invloed op. De dag voordat zijn broer het instrument op zou halen, raakte hij namelijk zwaar geblesseerd aan zijn knie. Nawras ging in zijn plaats.
Hij kwam binnen in een ruimte vol met instrumenten en herinnert zich de specifieke geur. “Ik voelde een hele rare energie in mijn lijf.” Hij nam de oed mee en eenmaal onderweg kon hij zijn nieuwsgierigheid niet meer bedwingen. Voorzichtig maakte hij de tas open en raakte een snaar aan. Het geluid wat hij toen hoorde maakte hem gelukkig. “Ik wist meteen dat muziek maken was wat ik moest gaan doen.”
Een jaar nadat de oorlog in Syrië begon stopte hij met sporten. In plaats daarvan begon hij elke dag op de oed te spelen en daarbij te zingen. Zo bekwaamde hij zichzelf in dit snaarinstrument. Na twee jaar oefenen had hij voldoende vertrouwen om buitenshuis te spelen. Met zijn klasgenoten ging hij naar een plek bij het water. “Ik herinner me dat ik de angst in mijn hart voelde”, vertelt hij. Eenmaal begonnen met spelen leek iedereen te verdwijnen. “Alles was weg en ik was echt aan het genieten’, haalt hij zijn herinnering terug. De aanwezigen waren enthousiast en daardoor wist hij zeker wat hij wilde: ”Liefde en plezier aan mensen geven.”
Een emotionele toenadering van Lucas Dols
Ondanks alle narigheid die Nawras heeft meegemaakt, heeft hij een positief mensbeeld. “Ik geloof dat mensen grote talenten en krachten hebben om zich uit te drukken in vormen die echt het verschil maken in ons leven.” Nawras wil graag mensen helpen deze talenten te ontdekken. Dat deed hij bijvoorbeeld door in 2017 op te treden tijdens het benefietconcert van Sounds of Change in Paradiso.
Een jaar eerder stond er een man met tranen in zijn ogen voor hem. Deze was naar hem toegekomen na een optreden op De Parade. Het was Lucas Dols, oprichter van de stichting Sounds of Change en voormalig bassist van Room Eleven. Hij was geraakt door het optreden van Nawras en gaf aan graag met hem samen te
Stiekem muziek maken in Moria
In 2018 nam Nawras het initiatief om voor vluchtelingen in Griekenland te gaan spelen. “Doe iets of praat er niet over”, schetst hij zijn instelling, die doet denken aan het Rotterdamse ‘niet lullen, maar poetsen’. Hij nam contact op met Adriaan Kok van Connect by Music en besprak zijn idee met Lucas, die inmiddels een goede vriend was geworden.
“Die mensen daar hebben muziek nodig zodat ze een beetje uit de overlevingsmodus komen”, licht hij zijn motivatie toe. Een modus die hij zelf goed kent. Vanuit zijn eigen ervaring geeft hij aan dat dit belangrijk is voor de kinderen. “Muziek brengt hen plezier en ook al is het maar een persoon wiens leven het verandert, is dat al genoeg.”
Tijdens zijn eerste bezoek maakte hij samen met de kinderen in Moria muziek. “Het was prachtig en zinvol.” De mensen wilden graag dat hij snel terugkwam. Dat beloofde hij en eind augustus keerde hij terug met zijn band. Ze kregen echter geen toestemming om er te spelen. Met een smoes konden ze toch het kamp in dat meer lijkt op een gevangenis dan een veilige plek voor mensen op de vlucht. “Je gaat naar binnen door een grote poort, overal staan hekken en politie, het is vies, ongeorganiseerd en er heerst een gespannen sfeer.
Eenmaal aangekomen in de sectie voor minderjarigen begonnen zij toch te spelen. Dat werd niet enthousiast ontvangen. Ze werden uitgelachen en lastig gevallen. Eén van de jongens floot expres hard door de muziek heen om hen te irriteren, dus ze kozen voor een onverwachte tactiek. “Wij begonnen op het ritme van zijn gefluit muziek te maken en nodigden hem uit”, vertelt Nawras. Ook gaven ze hem een instrument. Na tien minuten sloeg de boosheid om in blijheid. De minderjarigen dansten de dabke, zongen en klapten. De eerst vervelende jongen werd de leider van de dans.
willen werken. Tijdens het benefietconcert ontstond er iets speciaals en samen met Modar Salama, Gino Bombrini en Ghaeth Almaghoot richtten Lucas en hij de band Dyar op.
#SOSMoria
Begin dit jaar werd Nawras, die tevens compositie studeert aan het Conservatorium in Utrecht, gevraagd om muziek te schrijven voor de campagne #SOSmoria. Deze actie kwam voort uit de dreiging van het coronavirus voor de mensen in het vluchtelingenkamp. Moria is overbevolkt en kent slechte hygiënische omstandigheden.
“Ik deed research, schreef tekst en de muziek kwam daarna vanzelf”, legt hij het maakproces uit. Zijn band reageerde enthousiast en ieder bandlid nam zijn deel thuis op. Toch voelde het liedje niet af. Nawras: “Ik bedacht dat een deel van het liedje door een groep gezongen moest worden.” Hij vroeg campagnemedewerkers, dokters en mensen in Moria om één korte zin uit hun hoofd te leren en deze op video in te zingen. Ondanks dat de campagne de Tweede Kamer bereikte kwam er geen actie. Een corona-uitbraak bleef uit, maar in september voltrok zich daar wel een andere ramp. “Het is verschrikkelijk wat er gebeurd is, maar… ook goed”, zegt Nawras vertwijfeld. “Ze worden nu gezien en gehoord. Misschien redt het een aantal levens.”
Duitsland neem vijftienhonderd mensen op uit Moria, maar Nederland komt niet verder dan honderd. “Is de rest geen mens?”, vraagt Nawras zich hardop af. “Het leven telt voor ons allemaal.” Pas in veiligheid kon hij zelf weer groeien als mens. “Wanneer ik groei draagt dat bij aan mijn directe omgeving en aan de wereld. Dat is waarom ik hier ben.”
Dit artikel verscheen eerder bij 3voor12 Utrecht.
Dit vind je misschien ook interessant
