“Ik zou zelf misschien wel elke dag even een luisterend oor willen hebben.”, vertelt Laura, chatvrijwilliger bij Het Luisterend Oog van Humanitas. “Wanneer ik met een vraag zit, iets meemaak of niet weet hoe ik iets aan moet pakken dan wil ik dat delen. Meestal doe ik dat met mijn vrienden, maar soms kan het ook heel erg fijn zijn om met een vreemde te praten. Op het moment dat ik ergens hulp bij nodig had of met iemand wilde praten die meer levenservaring had dan zocht ik dat actief op. Bijvoorbeeld bij relatieproblemen waar mijn vriendinnen al honderdduizend keer naar hebben moeten luisteren.”
Lage drempel
Na het lezen van een oproep om chatvrijwilliger te worden op de website van de Universiteit voor Humanistiek dacht Laura: ‘leuk!’. “Het sluit goed aan bij m’n opleiding waarin menselijk contact, aandacht en erkenning centraal staan.” Binnen de universiteit gaat het om face to face contact, toch koos Laura voor vrijwilligerswerk waarbij een gesprek anoniem en digitaal verloopt. “Het was voor mij een lage drempel en je kan voorzichtig oefenen in contact maken met mensen. Het is fijn dat je de ander niet ziet wanneer je diep zit na te denken en door je hoofd schiet ‘jezus wat ingewikkeld’.
Ontmoeten
“Wanneer iemand zijn verhaal kwijt wil is het mijn rol om daar naar te luisteren, met een intense concentratie voor te stellen hoe de situatie voor iemand kan zijn en dat terug te geven. Ik heb gemerkt dat dit fijn kan zijn voor mensen. Ook al weet ik niet hoe het voelt, door het toch te proberen kan iemand zich iets minder alleen voelen, al is dat maar een uurtje. We leven niet in een wereld waarin het vanzelfsprekend is om elkaar te ontmoeten. Toch heeft iedereen behoefte om dingen met elkaar te delen en ook de dingen te laten zien die niet zo mooi zijn. Ik ben er een voorstander van om dat meer bij mensen te ontwikkelen. Al is het maar op je werk, op je school.”
“Voor mij heeft dat een beetje met angst te maken, want dingen die je niet kent zijn altijd spannend. De chat maakt het makkelijker om te ontmoeten en te delen. Je ziet de persoon, bijvoorbeeld een ex-gevangene, niet en alle vooroordelen vallen weg. Opeens praat je met een mens en je vraagt je af: ‘oh zijn er wel zoveel verschillen tussen ons eigenlijk?’ Voor mij is het heel waardevol om met zoveel verschillende mensen te praten en hun binnenwereld een beetje te leren kennen. Het is een manier om mezelf te ontwikkelen, ook binnen mijn werkveld. Voor mezelf heeft het geholpen om meer zelfvertrouwen te krijgen. Wanneer een gesprek niet lekker gaat lost dat zichzelf soms op. Dan kom je er uiteindelijk toch wel samen uit, of niet en dan merk je dat dat niet het einde van de wereld is.”
De diepte in
Bij Humanitas kunnen vrijwilligers ervaring op doen en zichzelf verder ontwikkelen. Laura begon drie jaar geleden met het geven van trainingen aan nieuwe chatvrijwilligers en daar heeft ze veel van geleerd. “Ik vind het echt heel moeilijk om een training aan vrijwilligers te geven, want wat hebben mensen nu echt nodig om een gesprek te voeren? Misschien zelfvertrouwen en tips waar ze houvast aan hebben? Ik wil altijd de diepte in om de persoon die aan de andere kant zit echt recht te doen. Hoe doe je dat in een training? Wat voor rol speel je daar zelf in? Ik neem dat allemaal erg serieus. Voor mij is dat ook belangrijk om te doen. Zeker voor deelnemers die eigenlijk overal worden afgewezen en nergens worden begrepen of zichzelf niet durven te laten zien. De chatvrijwilligers van Het Luisterend Oog kunnen een plekje bieden waar dat misschien wel kan, al is het maar voor even. Dat vind ik belangrijk om nieuwe vrijwilligers mee te geven.”
Reflectie
Het is inmiddels duidelijk dat Laura zichzelf regelmatig vragen stelt over het werk dat ze doet. “Ik denk wel eens na over mensen die bijna elke dag op de chat komen. Wat kunnen wij hen bieden? Daar ben ik nieuwsgierig naar. Er zijn veel vrijwilligers die deze deelnemers lastig vinden die, ondanks dat ze flink in de put zitten, geen stap vooruit lijken te willen zetten en al het goedbedoelde advies afwijzen. Ik zou zelf eerder de problematiek ingewikkeld noemen. Als je er zelf niet uitkomt, hulpverleners er ook niet uitkomen en niemand weet het, dan moet het toch ingewikkeld zijn?”
Zelf heeft Laura niet met moeilijk deelnemers te maken. “Het is soms niet makkelijk om erbij te blijven, maar wanneer je vindt dat een deelnemer lastig is moet je goed bij jezelf nagaan waarom je dat vindt. Is dit niet meer mijn probleem? Kijken naar hoe iemand lijdt is niet makkelijk. Je wilt het dan oplossen, dat iemand er niet over zeurt of over vertelt. Dat proces kan heel onbewust gaan, wanneer je dat bij jezelf merkt kan je er voor kiezen om dat gevoel bij jezelf te dragen. Je kan tegen iemand die super depressief is zeggen dat hij gewoon lekker hard moet gaan lopen om het te doorbreken. Maar dat gaat m niet worden, omdat iemand dat waarschijnlijk zelf al heeft verzonnen en vaker heeft gehoord. Juist het feit dat het niet lukt is het eerste probleem en dat kan je niet in een chat van een uur veranderen.”
Rayman
Laura moet diep en lang nadenken over het fijnste gesprek dat ze op de chat heeft gevoerd. Na een lange stilte vervolgt ze: “ja… ik vond de gesprekken met Nel* heel leuk en tegelijkertijd verschrikkelijk moeilijk. Ze heeft veel meegemaakt en kan daar moeilijk over praten. Dat ze op de chat alleen hoeft te typen is voor haar fijn. Nel voelt zich intens alleen en wil al heel lang dood. Ik weet nog goed dat ik een keer aan haar vroeg van, beetje de standaardvraag, ‘wat houdt je nog hier, wat houdt je nog tegen?’ Ze antwoordde dat ze het andere mensen niet aan wil doen en hoopte dat aliens haar mee zouden nemen naar een plek waar ze zich thuis voelt en begrepen wordt. Ze heeft het gevoel dat ze een andere taal spreekt en dat zij de taal van mensen niet begrijpt. Wat ik leuk aan haar vind is dat ze vaak heel grappig en gevat is. We hebben leuke gesprekken gehad over schommelen, hoe fijn dat kan zijn. Ik kon daar ook in mee gaan en een stukje van mezelf laten zien.”
“Ik denk dat we eigenlijk samen achter ons eigen scherm een beetje hebben gegrinnikt om elkaars woorden. Ook hebben we gechat over een computerspel dat we allebei kennen: Rayman. In de wereld van dit fantasiewezen leefden mens en natuur met elkaar in evenwicht totdat dit werd verstoord. In de rol van Rayman ga je als speler de wereld redden en reis je door verschillende werelddelen waar je kleine wezens uit kooitjes moet bevrijden. Je wordt tijdens je reis regelmatig aangevallen en bent veilig als je op de goede plek stil blijft staan, maar dan kom je natuurlijk niet verder. Alleen door het gebruik van speciale ‘cheat’-codes is het me gelukt om de steeds moeilijker wordende levels van het spel uit te spelen. In een nieuwere versie van Rayman kan je met twee of drie spelers tegelijk spelen en elkaar helpen om verder te komen.”
*fictieve naam